Hebben de nieuwsmedia een morele verantwoordelijkheid?
Er is de afgelopen jaren veel gezegd over de steeds onverantwoordelijker wordende nieuwsmedia. Voor degenen onder ons die zich Walter Cronkite herinneren: we staan versteld van de slordige diepten waar onze nieuwsmedia tegenwoordig naar toe kunnen gaan. Hun huidige fascinatie voor de dood van Anna Nichole Smith illustreert perfect die diepten.
Er wordt vaak gespeculeerd dat het streven naar hogere winsten door de bedrijfseigenaars van de Nieuws Vandaag-winkels, samen met de felle en onverwachte concurrentie van de kabelzenders en internetblogs, een nieuwe focus op het lugubere heeft veroorzaakt. Ik zou de media-adviseurs kunnen toevoegen die volhouden dat een beroep doen op de kleinste gemene deler, niet op hard nieuws, kijkers of lezers trekt en vasthoudt. Ondanks onszelf zijn we vooral gefascineerd door de ondergang en vernederingen van onze gezalfde beroemdheden.
Maar mijn zorg gaat niet over deze slordigheid. We kunnen tenslotte nog steeds, als we zoeken, een paar verkooppunten vinden die zich richten op het belangrijke wereld- en lokaal nieuws. Een dieper en verraderlijker probleem is de eerlijkheid van onze journalisten. Ik geloof dat de meeste mensen de journalistiek ingaan omdat ze een ideaal hebben om de waarheid te vinden en te delen over de mensen en kwesties die onze samenleving vormen. Maar, zoals de meeste politici, raken ze geleidelijk afgeleid en gecompromitteerd door de druk om winstgevend te zijn, kijkers/lezers aan te trekken en vast te houden, te leiden met verhalen, een politiek of sociaal perspectief te versterken en een draai te geven die interessanter en aantrekkelijker is dan de concurrenten op de andere kanalen.
En soms dwingt die druk tot een verbuiging of volledig verlies van de waarheid. Hoewel ik begrijp dat de meeste nieuwsuitzendingen een uitgesproken, of vaker onuitgesproken, politieke neiging hebben, blijft er de morele verantwoordelijkheid om waarheidsgetrouw te zijn. Maar wat is waarheid in de context van berichtgeving over gebeurtenissen en personen? Is het nog steeds eerlijk als we die aspecten van het verhaal benadrukken die ons standpunt versterken, terwijl we die aspecten die dat niet doen, minder benadrukken of negeren? Bedienen we onze kijkers en lezers als we consequent degenen in de tegenpartij belasteren terwijl we blindelings de fouten van degenen in de onze prijzen en negeren? Of is dat gewoon oneerlijk? Moeten de nieuwsmedia, net als de rest van ons, ter verantwoording worden geroepen wanneer ze laster of laster uiten?
Natuurlijk verliest een tabloid van een supermarkt af en toe een rechtszaak wegens laster, maar zelden krijgen de grote kranten of nieuwszenders te maken met dergelijke sancties. Wanneer de nieuwsmedia worden bekritiseerd vanwege hun oneerlijkheid, hypocrisie of vooringenomenheid, schreeuwen ze om vrijheid van meningsuiting en partijdigheid en weinigen willen ze aanpakken. Ze zijn relatief onberispelijk geworden in vergelijking met welke andere groep dan ook.
En toch kan geen enkel ander segment van onze samenleving de publieke opinie en politieke transacties zo dramatisch beïnvloeden. De nieuwsmedia doen niet langer alleen verslag van gebeurtenissen, ze vormen en creëren zelfs de gebeurtenissen. Ze kunnen politieke kandidaten maken of breken, wetgeving stimuleren, de economie in en uit recessies manipuleren en zelfs het buitenlands beleid wijzigen. Ze zijn grotendeels onberispelijk een cruciaal onderdeel van onze samenleving geworden.